Af listum og menningu
Það er mikið um hina ýmsu menningarviðburði í
Maputo - danssýningar, listasýningar og lifandi músík - viðburðir sem ég
hef mjög gaman af að mæta á til að sýna mig og sjá aðra og kynnast því
frekar hvað er á döfinni í mósambísku menningarlífi. Ég hef tekið eftir
því að samtímalistamenn hérna eru margir hverjir umhverfisvænir og
notast við efnivið í listsköpun sína sem aðrir myndu oft flokka sem
drasl. Þannig leggja þeir sitt af mörkum til umhverfisverndar, á sama
tíma og þeir vekja aðra til umhugsunar um slík málefni. Ég sá eina slíka
sýningu um daginn þar sem listamaðurinn Gonza notar meðal annars málma,
víra og dekk sem hann safnaði saman af götunni, endurnýtti og leyfir nú
gestum og gangandi að njóta.
Mima-te
er fatamerki sem er hugmyndasmíð mósambískra systra og er fyrsta
mósambíska fatamerkið sem notast við endurunnin föt. Systurnar þræða
markaði borgarinnar til þess að finna second-hand föt sem þær endurvinna
svo úr verða nýtískulegar og einstakar flíkur. Með þessu vilja þær
vekja athygli á endurvinnslu út frá umhverfissjónarmiðum sem og búa til
nýja mynd af mósambískri tísku. Önnur systirin,
Nelsa,
er einnig myndlistakona og er með sýningu núna í október í
fransk-mósambíska menningarsetrinu sem ég fór að sjá í síðustu viku.
Sýningin, "Status Quo", er túlkun Nelsu á kreppunni og
stjórnmálaástandinu í Mósambík og er hennar framlag til að vekja athygli
á mikilvægi þess að leita sameiginlegra lausna á ágreiningi og öðrum
samfélagslegum vandamálum.
Efnahagsástandið leikur margan Mósambíkan grátt þessa dagana þar sem
verð á vörum og þjónustu fer sí hækkandi sem erfitt er fyrir
meðalmanninn að eiga við. Stjórnmálaskandalar sem litið hafa dagsins
ljós eru á allra vörum þó að fólk virðist halda ró sinni út á við.
Almenn mótmæli gagnvart stjórnvöldum eru sjaldgæf þar sem það er ekkert
sérstaklega vinsælt að vera opinberlega á móti yfirvöldum hérna.
Ég var hrifin af sýningu Nelsu en það sem
vakti helst athygli mína var að með verkum sínum dregur hún upp mynd af
áhrifum efnahagsástandsins á fólkið í landinu og beinir spurningum um
næstu skref að yfirvöldum. Hún sýnir fram á þjáningu og skapraunir
meðborgara sinna en á sama tíma jákvæðnina og gleðina sem ríkir og
einkennir Mósambíka. Ég talaði við Nelsu sjálfa sem var á staðnum og hún
útskýrði fyrir mér að henni finnst mikilvægt að sýna ekki aðeins
neikvæðu hliðina á veruleikanum heldur að sýna einnig fram á vilja
fólksins til að tjá sig og taka þátt í að breyta samfélaginu til hins
betra.
Fólk talar nefnilega mikið sín á milli og
hefur skoðanir sem komast ekki til skila þar sem lítið er um vettvang
til að koma þeim á framfæri. Framtak Nelsu finnst mér því mikilvægt þar
sem hún skapar vettvang fyrir þjóðfélagslega umræðu og fær fólk til þess
að hugsa. Þó að listræn tjáning sé ekki allra er listin þó fjölbreytt,
hún nær oft til ólíkra hópa og getur því verið gott tæki til að koma
skilaboðum áleiðis ásamt því að skapa umræðu, hvort sem það er um
umhverfisvernd og endurvinnslu, stjórnmál eða bara eitthvað allt annað.